Σε μία γυναίκα η οποία δεν εμφανίζει διαταραχές του κύκλου, κάθε μήνα, από την υπόφυση του εγκεφάλου δίνεται το σήμα για την ανάπτυξη ωοθυλακίων στις ωοθήκες. Η Υπόφυση (για την οποία αναφερόμαστε στην Ενδοκρινολογία) βρίσκεται στη βάση του εγκεφάλου και δέχεται "εντολές" από τον Υποθάλαμο και ανώτερα εγκεφαλικά Κέντρα. Το σήμα που στέλνει η υπόφυση στην ωοθήκη είναι ορμονικό. Η ορμόνη αυτή ονομάζεται Θυλακιοτρόπος ορμόνη (FSH - follicle stimulating hormone). Η Θυλακιοτρόπος ορμόνη λοιπόν δίνει το έναυσμα για την ανάπτυξη ωοθυλακίων.
Την 5η περίπου ημέρα του κύκλου γίνεται η επιλογή του καταλληλότερου ωοθυλακίου για να αναπτυχθεί, να ωριμάσει και να παράγει το ωάριο του συγκεκριμένου κύκλου. Η διαδικασία επιλογής του καταλληλότερου ωοθυλακίου είναι μία πολύπλοκη διεργασία και εξαρτάται από τα επίπεδα ορμονών αλλά και από παράγοντες που απελευθερώνονται από τα κύτταρα του ωοθυλακίου. Η "φύση" ή πιο επιστημονικά ο εγκέφαλος του ανθρώπου αποφασίζει πιο είναι το καταλληλότερο ωοθυλάκιο για να ωριμάσει. Το ωοθυλάκιο αυτό ονομάζεται επικρατών ή γραφιανό ωοθυλάκιο.
Τα υπόλοιπα ωοθυλάκια τα οποία είχαν διεγερθεί για να αναπτυχθούν στην αρχή του κύκλου, δέχονται εντολή να υποστρέψουν δηλαδή να πάψουν να αναπτύσσονται ώστε να ενισχυθεί η στήριξη του κυρίαρχου ωοθυλακίου. Η επιλογή μπορεί να αφορά ωοθυλάκιο είτε στην αριστερή είτε στην δεξιά ωοθήκη, σπάνια και στις δύο.
Το επικρατών ωοθυλάκιο παράγει μία στεροειδική ορμόνη που ονομάζεται Οιστραδιόλη (Ε2- Estradiol) (πρόκειται για οιστρογόνο για το οποίο αναφερόμαστε στην ενότητα Ενδοκρινολογία). Η οιστραδιόλη επιδρά στο ενδομήτριο οδηγώντας του να αναπτυχθεί (συνεχείς κυτταρικοί πολλαπλασιασμοί) και να αποκτήσει πάχος το οποίο μπορούμε να μετρήσουμε κατά το υπερηχογράφημα.
Στο μέσον περίπου του κύκλου ή πιο σωστά όταν το ωοθυλάκιο είναι πλέον ώριμο και φτάσει σε μέγεθος τα 20 έως 22 χιλισοστά, η Υπόφυση του εγκεφάλου απελευθερώνει μία δεύτερη ορμόνη σε μεγάλη ποσότητα δημιουργώντας έτσι την αιχμή (το μέγιστο της έκκρισης). Η ορμόνη αυτή ονομάζεται Ωχρινοτρόπος ορμόνη (LH - Luteinizing hormone). Η απελευθέρωση της ωχρινοτρόπου ορμόνης σηματοδοτεί την έναρξη της διαδικασίας απελευθέρωσης του ωαρίου μέσω ρήξης του ωοθυλακίου (ωορρηξία). Η ωορρηξία επιτελείται περίπου 36 ώρες μετά την αιχμή της LH. Τοπικοί παραγοντες που απελευθερώνονται από τα κύτταρα του ωοθυλακίου "σπάζουν" το ωοθυλάκιο και το υγρό που περιέχει χύνεται στην κοιλία της γυναίκας.
Το ωάριο έτσι απελευθερώνεται και τώρα είναι η σειρά της σάλπιγγας να "συλλάβει" το ωάριο και να το βοηθήσει να ταξεδέψει προς την μήτρα. Η σάλπιγγα με πολύπλοκη διαδικασία αναγνώρισης πρέπει να επιτύχει την σύλληψη του ωαρίου διαφορετικά δεν επιτυγχάνεται η σωστή διαδικασία.
Τα σπερματοζωάρια συνήθως συναντούν το ωάριο στην σάλπιγγα και το γονιμοποιούν. Ένα σπερματοζωάριο επιτρέπει ο οργανισμός να γονιμοποιήσει το ωάριο. Πλέον το νέο κύτταρο ονομάζεται Ζυγώτης και υφίσταται πολλούς πολλαπλασιαμούς κατά την διαδρομή του προς την μήτρα. Χρειάζονται περίπου 5 ημέρες μέχρι ο Ζυγώτης να καταφέρει να εμφυτευθεί στο ενδομήτριο και να ξεκινήσει η ανάπτυξη του νέου ανθρώπου. Η επιλογή του σημείου εμφύτευσης στη μήτρα είναι μία διαδικασία που επιτελείται με την συμμετοχή πάρα πολλών παραγώγων των κυττάρων και "σημάτων" που στέλνονται προς τον Ζυγώτη.
Το ερρηγμένο ωοθυλάκιο που απομένει στην ωοθήκη αρχίζει να παράγει μεγάλες ποσότητες μίας ορμόνης που ονομάζεται προγεστερόνη. Η προγεστερόνη αναλαμβάνει να μετατρέψει το ενδομήτριο σε ένα φιλόξενο περιβάλλον για τον Ζυγώτη. Η διαδικασία αυτή γίνεται ταυτόχρονα με το ταξίδι του Ζυγώτη μέχρι την μήτρα και την εμφύτευσή του.
Όταν επιτευχθεί η εμφύτευση το ερρηγμένο ωοθυλάκιο μετατρέπεται σε ωχρό σωμάτιο της κύησης και παράγει προγεστερόνη η οποία έχει τον ρόλο:
- να στηρίξει την κύηση μέχρι να αναπτυχθεί ο πλακούντας
- να αναστείλει με πολύπλοκη διαδικασία το αμυντικό σύστημα της μέλουσας μητέρας ώστε να μην επιτεθεί και καταστρέψει το κατά το ήμισυ ξένο κύτταρο για τον οργανισμό.
