Το σύστημα αυτό στην βασική του λειτουργία και έκκριση ελέγχεται φυσικά από τον εγκέφαλο. Τα κέντρα του εγκεφάλου ονομάζονται ανώτερα κέντρα και μεταξύ τους συνδέονται με μηνύματα τα οποία αποτελούν διάφορες ουσίες, οι ορμόνες και οι νευρομεταβιβαστές. Οι ορμόνες στο ανθρώπινο σώμα ουσιαστικά είναι μεταβιβαστές θετικών ή αρνητικών μηνυμάτων. Τα μηνύματα αυτά ξεκινούν από τον εγκέφαλο και ουσιαστικά επαναρυθμίζουν την λειτουργία του σώματος. Το εντυπωσιακό σε όλα αυτά είναι ότι τα εγκεφαλικά μηνύματα δεν είναι αποσπασματικά. Ουσιαστικά είναι απαντήσεις στα μηνύματα που φτάνουν από την περιφέρεια (σώμα) στο κέντρο ελέγχου (εγκέφαλος). Θα είναι πιο εύκολο να το φανταστούμε αν του δώσουμε μία άλλη διάσταση όπως πχ να το συγκρίνουμε με μία επιχείρηση ή μία υπηρεσία. Οι αναφορές από τους υπαλλήλους φτάνουν στους ανώτερους και αυτοί αποφασίζουν ανάλογα με τις ανάγκες που υπάρχουν. Το ίδιο ακριβώς κάνει και το σώμα μας με μία κεντρική διοίκηση που βρίσκεται στον εγκέφαλο και τα εκτελεστικά όργανα (το σώμα μας).

Στην ενότητα περί φυσιολογίας του κύκλου αναφέρθηκαν δύο από τα ανώτερα κέντρα, ο Υποθάλαμος ο οποίος είναι πυρήνας του εγκεφάλου και η Υπόφυση η οποία ουσιαστικά είναι ένα διπλό όργανο αδενικής και νευρικής έκκρισης. Ο υποθάλαμος δέχεται εντολές από τον Θάλαμο, ανώτερο κέντρο από τον Υποθάλαμο, ο οποίος δέχεται μηνύματα από πολλαπλές πηγές.

Η εικόνα αυτή βέβαια αποδίδει σε μεγέθυνση τον υποθάλαμο (hypothalamus) για να προσδιορίσετε την θέση του στον εγκέφαλο. Ο υποθάλαμος λοιπόν σαν ανώτερο κέντρο - και αν απομονώσουμε λίγο τα βήματα ώστε να γίνονται πιο κατανοητά - εκκρίνει δηλαδή παράγει ουσίες οι οποίες κατευθύνονται στο επόμενο κέντρο, την Υπόφυση. Με βάση τα μηνύματα που δέχεται, η Υπόφυση παράγει μια πληθώρα ουσιών οι οποίες δρουν ορμονικά στους αδένες του σώματος. Η υπόφυση η οποία έχει διπλή ιδιότητα, ουσιαστικά είναι ένα διπλό όργανο, χωρίζεται στο αδενικό τμήμα της και το νευρικό τμήμα της.

Το αδενικό παράγει τις παρακάτω ορμόνες:

• FSH & LH (ορμόνες του του φύλου στον άνδρα & στην γυναίκα)
• ACTH (ορμόνη που διεγείρει την λειτουτγία των επινεφριδίων)
• TSH (ορμόνη που διεγείρει την λειτουργία του θυρεοειδή αδένα)
• GH (αυξητική ορμόνη, ρυθμίζει την ανάπτυξή μας)
• PRL (η γνωστή σε όλους προλακτίνη, δρα στο στήθος για την παραγωγή γάλακτος)

Το νευρικό τμήμα της Υπόφυσης απελευθερώνει τις παρακάτω:

• ΑDH (αντιδιουρητική ορμόνη)
• ΩΚΥΤΟΚΙΝΗ (ορμόνη που δρα την ώρα του τοκετού)

Η εικόνα αυτή αποδίδει σε μεγέθυνση την Υπόφυση αφού αν και τεράστιας σημασίας το μέγεθός της είναι της τάξης περίπου του μισού εκατοστού! Οι ορμόνες που εκκρίνει η υπόφυση καλύπτουν σχεδόν όλο το φάσμα ελέγχου του αδενικού συστήματος του ανθρώπου και δεν είναι τυχαίο ότι σε μία διαταραχή του συστήματος πρώτα κοιτάμε εκεί και μετά προχωράμε στον αδένα που έχει την διαταραχή όπως και αν αυτός λέγεται: όρχις, ωοθήκη, θυρεοειδής, επινεφρίδιο.

Συμπερασματικά στην πρώτη αυτή ενότητα γίνεται κατανοητό ελπίζω με απλά λόγια το γιατί όταν κάποιος/α παραπονείται για ένα πρόβλημα αδενικό πρώτα έχουμε σαν γιατροί το καθήκον να ελέγχουμε τον εγκέφαλο. Και λέγοντας ελέγχουμε δεν εννοώ πάντα μία αξονική τομογραφία ή μία μαγνητική. Ακόμα και η εικόνα ενός ασθενούς ή και τα συμπτώματα μας δείχουν πολλά.