Η ραγδαία εξέλιξη της Βιοτεχνολογίας έχει ήδη αποδώσει καρπούς. Ο τομέας της τηλεϊατρικής είναι γεγονός σε πολλές χώρες του κόσμου. Ο πολίτης, σε όποιο σημείο και αν βρίσκεται, θα μπορεί να λαμβάνει την καλύτερη δυνατή βοήθεια από τριτοβάθμια Νοσοκομεία για το πρόβλημά του. Πώς; Μέσω της αποστολής και της λήψης δεδομένων που αφορούν την υγεία του με την βοήθεια της τεχνολογίας. Χωρίς να μετακινηθεί και κατ' επέκταση χωρίς να ταλαιπωρηθεί από το σημείο που βρίσκεται, ένα οργανωμένο δίκτυο Ιατρικών Μονάδων θα ανταλλάσει στοιχεία που αφορούν το πρόβλημά του και θα δέχεται άμεσα την κατάλληλη αγωγή.

Τι γίνεται όμως αν ο άνθρωπος αυτός βρίσκεται στην δυσάρεστη θέση να πρέπει άμεσα να χειρουργηθεί; Αυτό έρχεται να καλύψει η Τηλεχειρουργική. Ο Τομέας ο οποίος αν και έχει παρουσία λίγα μόνο χρόνια έχει αποκτήσει φανατικούς οπαδούς, ανάμεσά τους και τον συγγραφέα του άρθρου αυτού. Ο επιθυμητός στόχος δεν είναι χρονικά πολύ μακριά. Τα πρώτα χειρουργεία, όπου ο Χειρουργός ήταν σε άλλη Ήπειρο από τον ασθενή που χειρουργούσε, έχουν ήδη πραγματοποιηθεί.

Η τηλε-χειρουργική (ή εξ'αποστάσεως χειρουργική) είναι η δυνατότητα ένας γιατρός να χειρουργήσει κάποιον ασθενή ευρισκόμενος σε διαφορετική τοποθεσία. Είναι μια μορφή τηλε-παρουσίας.

Η "τηλεπαρουσία" προϋποθέτει την μεταβίβαση αισθητηριακής πληροφορίας (εικόνα, ήχος, αφή) ώστε να νοιώθει παρών στο φυσικό περιβάλλον της εκτελούμενης από το ρομποτικό βραχίονα πράξης.

Συνδυάζει στοιχεία από:

• Ρομποτική
• Τεχνολογίες αιχμής στις τηλεπικοινωνίες
• Πληροφοριακά συστήματα

Υπάρχουν 2 κατηγορίες Τηλεχειρουργικής

• Υποβοηθούμενη με computer χειρουργική (Computer - assisted surgery - CAS)
• Ρομποτική χειρουργική (Robotic surgery)

Με το Ρομποτικό σύστημα τηλεχειρουργικής ο χειρουργός χειρίζεται τους βραχίονες του ρομπότ από απόσταση. Μπορεί να βρίσκεται στον ίδιο χώρο με τον ασθενή ή σε άλλον χωρίς να έχει οπτική επαφή με αυτόν. Δεν απαιτείται η φυσική του παρουσία στο χειρουργείο. Οι επεμβάσεις μπορούν να γίνονται από οποιαδήποτε απόσταση (3D όραση και υποδοχείς αφής) παρέχοντας στον χειρουργό άριστες συνθήκες επιτέλεσης του έργου του και στον ασθενή άριστη χειρουργική αντιμετώπιση.

Και αυτή είναι μόνο η αρχή. Πολλοί αναρωτιούνται πιο είναι το πλεονέκτημα του να εκτελέσει κάποιος ή να δεχθεί να χειρουργηθεί κάποιος με την μέθοδο αυτή. Η απάντησ η έρχεται από τους οραματιστές οι οποίοι μιλούν για πλήρη επικράτηση της ρομποτικής όχι μόνο στην Χειρουργική αλλά και στην Φαρμακολογία (με μικροκάψουλες που θα λειτουργούν μέσω αισθητήρων και θα φτάνουν εκεί που ο Ιατρός επιθυμεί και θα αφήνουν το πολύτιμο φορτίο τους), στην Βιολογία (με την ανάπτυξη γονιδιακών θεραπειών). Και όλα αυτά σε συνδυασμό με την ανάπτυξη των Τηλεπικοινωνιών που είναι απαραίτητο εργαλείο για την μετάδοση πληροφοριών αλλά και κίνησης από απόσταση. Δεν είναι μακριά ο καιρός που ένας άνθρωπος θα χειρουργείται στην Αφρική παραδείγματος χάριν και ο Χειρουργός του θα βρίσκεται στο Νοσοκομείο που εργάζεται σε μία χώρα της Ευρώπης ή αλλού.

Η πρώτη υπερατλαντική χειρουργική διαδικασία: «Operation Lindburgh» όπως ονομάστηκε από τον πιλότο που διέσχισε πρώτος τον Ατλαντικό έγινε μεταξύ Νέας Υόρκης-Στρασβούργου. Η επέμβαση ήταν αφαίρεση χοληδόχου κύστεως. Για να πραγματοποιηθεί η επέμβαση αυτή απαιτήθηκαν Δίκτυα υψηλών ταχυτήτων. Και στέφθηκε με επιτυχία.

Όσον αφορά την χώρα μας, η προοπτική αυτή, να μπορεί ένας πολίτης της χώρας μας που ζει σε ένα απομακρυσμένο νησί να έχει την ίδια ακριβώς αντιμετώπιση με τον πολίτη που βρίσκεται σε κάποιο αστικό κέντρο, ακούγεται μακρινή. Είναι καιρός σαν λαός να ανταποκριθούμε και επιστημονικά στο κάλεσμα της Τεχνολογίας την στιγμή που υπερηφανευόμαστε για τα πεπραγμένα των προγόνων μας. Να διεκδικήσουμε τουλάχιστον ότι αποτελούμε όχι μόνο την αναγκαστική τους συνέχεια στο πέρασμα του χρόνου αλλά και ότι διατηρούμε ζωντανά το όραμά τους για μία τέλεια κοινωνία. Η παρακάτω φωτογραφία αυτή ίσως δίνει την πιστότερη απόδοση του τι επιφυλάσσει η Τεχνολογία για την Ιατρική του μέλλοντος το οποίο απ' ότι φαίνεται δεν είναι πολύ μακρινό.

Νέα εποχή στη χειρουργική.

Θεματικά αποτελέσματα έχει η χρήση ρομπότ στη χειρουργική. Πρόκειται για την τελευταία λέξη της τεχνολογίας, εξέλιξη της ενδοσκοπικής χειρουργικής, η οποία πλέον εφαρμόζεται και στη χώρα μας. Είναι μια ελάχιστα επεμβατική και ελάχιστα τραυματική χειρουργική μέθοδος.

Κατά τη διάρκεια της επέμβασης, ο χειρουργός βρίσκεται μπροστά σε μια χειρουργική κονσόλα που συνδέεται με ηλεκτρονικό υπολογιστή και χειρίζεται ειδικούς μοχλούς, που μοιάζουν με joysticks. Στην οθόνη ο χειρουργός βλέπει το χειρουργικό πεδίο, τρισδιάστατο και σε μεγέθυνση. Οι εντολές που δίνει ο χειρουργός μέσω των μοχλών μεταφέρονται στους χειρουργικούς βραχίονες ενός ρομπότ, οι οποίοι εκτελούν τις κινήσεις στο χειρουργικό πεδίο με μοναδική ακρίβεια. Οι ρομποτικοί βραχίονες είναι εξαιρετικά λεπτά και εύκαμπτα εργαλεία που εισάγονται στο σώμα του ασθενούς μέσα από μικροσκοπικές τομές, εύρους μερικών χιλιοστών. Φυσικά, ο χειρουργός πρέπει να είναι ειδικά εκπαιδευμένος στη χρήση του ρομποτικού συστήματος.

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της ρομποτικής χειρουργικής

• Είναι μια ελάχιστα επεμβατική και ελάχιστα τραυματική μέθοδος, εξαιτίας της ακρίβειας με την οποία γίνονται οι κινήσεις του γιατρού. Ουσιαστικά μηδενίζεται ο παράγοντας ανθρώπινου λάθους. Η εκπληκτική ακρίβεια των κινήσεων των χειρουργικών βραχιόνων επιτρέπει στους χειρουργούς να πραγματοποιούν λεπτότατες επεμβάσεις, με εξαιρετική δεξιότητα σε σημεία του σώματος όπου παλαιότερα δε θα τολμούσαν.
• Επιτρέπει στον χειρουργό να έχει τρισδιάστατη (3D) εικόνα του χειρουργικού πεδίου, σε πολύ μεγάλη μεγέθυνση. Επιπλέον, βλέπει άριστα σε σημεία που μέχρι σήμερα δεν υπήρχε καμιά οπτική πρόσβαση και χειρουργεί σε απρόσιτα μέχρι σήμερα σημεία με απόλυτη ασφάλεια και ακρίβεια.
• Δίνει στον χειρουργό τη δυνατότητα να πραγματοποιεί δύσκολους χειρουργικούς χειρισμούς. Τα χειρουργικά εργαλεία των ρομποτικών βραχιόνων μπορούν να πραγματοποιήσουν όχι μόνον όλες τις κινήσεις που πραγματοποιεί το ανθρώπινο χέρι, με μεγαλύτερη δεξιότητα και ακρίβεια, αλλά και πολύ περισσότερες, καθώς περιστρέφονται σχεδόν κατά 360 μοίρες μέσα στο χειρουργικό πεδίο.
• Παρέχει στον χειρουργό μεγαλύτερη άνεση κατά τη διάρκεια της επέμβασης. Σε αντίθεση με την συνηθισμένη χειρουργική πρακτική, η ρομποτική χειρουργική επιτρέπει στον χειρουργό να πραγματοποιεί τις επεμβάσεις καθισμένος, μέσα σε ένα προσεκτικά σχεδιασμένο και εργονομικά άριστο περιβάλλον. Με αυτόν τον τρόπο μειώνεται ο κάματος του χειρουργού, με πολύ σημαντικά πλεονεκτήματα, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις πολύωρων επεμβάσεων.
• Δίνει τη δυνατότητα στον χειρουργό να προετοιμάσει την επέμβαση στον Η/Υ, χρησιμοποιώντας τις εικόνες των εσωτερικών οργάνων των ασθενών που προκύπτουν από τις εξετάσεις τους. Ο χειρουργός μπορεί επίσης και κατά τη διάρκεια της επέμβασης να ανακαλέσει στην οθόνη του και να συμβουλευτεί χρήσιμες εικόνες.
• Εξασφαλίζει ελάχιστη απώλεια αίματος.
• Προκαλεί πολύ λιγότερο πόνο.
• Ελαχιστοποιεί την πιθανότητα διεγχειρητικών και μετεγχειρητικών επιπλοκών.
• Μειώνει σημαντικά τον χρόνο παραμονής στο νοσοκομείο, άρα και το κόστος νοσηλείας.
• Συνοδεύεται από ταχύτερη ανάρρωση και επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες.
• Έχει καλύτερα αισθητικά αποτελέσματα - δεν αφήνει ουλές.

Ποιες επεμβάσεις γίνονται ρομποτικά

Η ρομποτική χειρουργική βρίσκει εφαρμογή σε πολλές ειδικότητες της χειρουργικής, όπως η γενική χειρουργική, η καρδιοχειρουργική η θωρακοχειρουργική, η αγγειοχειρουργική, η παιδιατρική χειρουργική, η ουρολογία, η γυναικολογική χειρουργική και η χειρουργική ενδοκρινών αδένων. Ιδιαίτερα πλεονεκτήματα προσφέρει κατά τις επεμβάσεις παχυσαρκίας, καθώς ελαχιστοποιεί τους κινδύνους και διασφαλίζει το μέγστο δυνατό αποτέλεσμα.

Τι είναι το χειρουργικό σύστημα daVinci

Το χειρουργικό σύστημα daVinci θεωρείται το πλέον προηγμένο σύστημα ρομποτικής χειρουργικής. Είναι το πρώτο που εγκρίθηκε από τον Αμερικανικό Οργανισμό Φαρμάκων και Υλικών (FDA) για την πραγματοποίηση επεμβάσεων. Το Da Vinci διαθέτει σύστημα φακών τρισδιάστατης απεικόνισης, το οποίο μεγεθύνει το χειρουργικό πεδίο μέχρι και 15 φορές. Έτσι ο χειρουργός εργάζεται σε μικρότερη κλίμακα απ' ό,τι επιτρέπει η ανθρώπινη όραση και η συμβατική χειρουργική. Σήμερα χρησιμοποιούνται περισσότερα από 400 ρομποτικά συστήματα Da Vinci στα κορυφαία νοσοκομεία παγκοσμίως, εκ των οποίων περίπου 80 βρίσκονται στην Ευρώπη. Στην Ελλάδα, σύστημα da Vinci διαθέτουν το Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, το "Υγεία" και το νοσοκομείο Doctor's Hospital.

Ρομποτική Χειρουργική στην Γυναικολογία

Από τον Ιούλιο του 2008 η Ρομποτική χειρουργική στην Γυναικολογία είναι γεγονός στο Νοσοκομείο μας, το Doctors Hospital. Ένα Νοσοκομείο που δημιουργήθηκε από γιατρούς με όραμα και έχει σαν σκοπό να εφαρμόσει την πιο σύγχρονη Τεχνολογία στην υπηρεσία των συμπολιτών μας. Η χρησιμοποίηση του ρομποτικού συστήματος DaVinci σε Γυναικολογικά περιστατικά όχι μόνο είναι γεγονός αλλά στέφθηκαν από απόλυτη επιτυχία. Οι ασθενείς αντιμετώπισαν το πρόβλημά τους και επέστρεψαν στα σπίτια τους σε ελάχιστο χρόνο. Το γεγονός αυτό ανατρέπει τα μέχρι τώρα γνωστά δεδομένα στον Τομέα της Χειρουργικής. Και τα οφέλη για τον ασθενή σημαντικά.

Πλέον η πραγματοποίηση ενός χειρουργείου για έναν άνθρωπο δεν αποτελεί ένα σημαντικό γεγονός που απαιτεί αποχή από τις δραστηριότητες, μεγάλο διάστημα ανάρρωσης, κινητοποίηση συγγενών, ψυχολογική φόρτιση.

Αντιθέτως μετατράπηκε σε ένα συμβάν μέσα στην διάρκεια μίας ημέρας ή και λίγων ωρών.

Οι ασθενείς ωφελήθηκαν στους εξής τομείς:

• Πόνος. Ο μετεγχειρητικός πόνος ήταν αισθητά μειωμένος με αποτέλεσμα την γρηγορότερη κινητοποίηση των ασθενών
• Φάρμακα. Τα φάρμακα που χορηγήθηκαν (αντιβιοτικά,παυσίπονα) ήταν πολύ λιγότερα. Ιδιαίτερα αισθητή ήταν η χρήση παυσίπονων με μεγάλα μεσοδιαστήματα χορήγησης.
• Νοσηλεία. Το μέγιστο διάστημα νοσηλείας ήταν 20 ώρες για ασθενή που υποβλήθηκε αφαίρεση μήτρας και λεμφαδενικό καθαρισμό.
• Ταχύτερη επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες
• Ελάχιστη παραμονή στο δωμάτιο
• Μηδενική ζήτηση στην παροχή υπηρεσιών από αποκλειστική νοσοκόμα
• Κόστος επέμβασης μειωμένο και συγκρίσιμο με κλασικές και λαπαροσκοπικές επεμβάσεις

Εφαρμογές στην Γυναικολογία

Η Ρομποτική Χειρουργική έχει ένδειξη για οποιαδήποτε γυναικολογική επέμβαση που απαιτεί προσπέλαση από το κοιλιακό τοίχωμα. Κύστεις ωοθηκών, σαλπιγγεκτομή, πλαστική σαλπίγγων, εξωμήτριος κύηση, ινομυώματα, ολική υστερεκτομή, ογκολογία, επεμβάσεις που αφορούν χαλάρωση του κολπικού τοιχώματος πραγματοποιούνται με το ρομποτικό σύστημα DaVinci. Η προσπέλαση γίνεται μέσω μικρών οπών του κοιλιακού τοιχώματος γεγονός που ελαχιστοποιεί τον μετεγχειρητικό πόνο. Η ελευθερία κινήσεων των ρομποτικών βραχιόνων, υπό την καθοδήγηση του γυναικολόγου , επιτρέπει την επιτέλεση πολύ λεπτών χειρισμών και ελαχιστοποιεί την πιθανότητα κακοποίησης των ιστών.

Κλείνοντας την παρουσίαση αυτή θα ήθελα να τονίσω αυτό που πιστεύω, ότι δηλαδή το μέλλον είναι ήδη εδώ. Η νέα τεχνολογία στην χειρουργική ήδη εφαρμόζεται από άρτια εκπαιδευμένους επιστήμονες, οι οποίοι διαρκώς ενημερώνονται και εκπαιδεύονται στις νέες τεχνικές. Περιμένουμε με ανυπομονησία να δούμε τι μας επιφυλάσσει το αύριο αν και πιστεύω ότι αυτό θα είναι εντυπωσιακό.

Αδάμης Θεόδωρος, Χειρουργός Γυναικολόγος