Η εγκυμοσύνη είναι ένας προστατευτικός παράγοντας όσον αφορά την ανάπτυξη ινομυωμάτων. Η παρατήρηση ότι τα ήδη υπάρχοντα ινομυώματα αυξάνουν σε μέγεθος κατά την διάρκεια της κύησης δείχνει την σχέση που υπάρχει ανάμεσα σε αυτά και στην έκκριση των ορμονών. Πληθώρα μελετών έχουν γίνει για τις επιπτώσεις της ινομυωμάτωσης τόσο σε ορμονικό όσο και σε οργανικό επίπεδο στις οποίες δεν θα επεκταθούμε στην παρουσίαση αυτή.

Θέση των ινομυωμάτων

Τα ινομυώματα μπορούν να αναπτυχθούν σε οποιαδήποτε θέση στην επιφάνεια της μήτρας. Ανάλογα με την θέση τους τα χαρακτηρίζουμε διαφορετικά πχ ένα ινομύωμα μπορεί να χαρακτηριστεί σαν ενδοτοιχωματικό αν βρίσκεται σε κεντρική θέση στο σώμα της μήτρας ανάμεσα στις μυϊκές του ίνες ή υπορογόνιο αν βρίσκεται κάτω από τον ορογόνο χιτώνα στην επιφάνεια της μήτρας.

Συμπτώματα που προκαλούν

Στις περισσότερες γυναίκες δεν προκαλούν κανένα απολύτως σύμπτωμα. Μάλιστα τα επιφανειακά ινομυώματα δεν προκαλούν συμπτώματα ακόμα και αν το μέγεθός τους αυξηθεί σημαντικά. Ένα ποσοστό γυναικών που υποβάλλονται στον τακτικό έλεγχο κάθε χρόνο πιθανόν κάποια στιγμή να ακούσουν από τον γιατρό τους ότι έχουν ινομύωμα. Πιθανότατα αυτό λοιπόν να αναπτύχθηκε στο διάστημα μεταξύ των δύο ελέγχων, να είναι μικρό σε μέγεθος και να μην προκαλεί συμπτώματα. Στην προκειμένη περίπτωση μπορεί να ζητηθεί πιο συχνός έλεγχος χωρίς αυτό να αποτελεί και λόγο ανησυχίας. Είναι συχνό φαινόμενο σε έναν υπερηχογραφικό έλεγχο να εντοπιστούν μεγάλα σε μέγεθος ινομυώματα τα οποία να μην προκαλούν κανένα απολύτως σύμπτωμα. Υπάρχουν όμως θέσεις στην μήτρα στις οποίες αν αναπτυχθούν ινομυώματα προκαλούν συμπτώματα ( έντονα ή μη) ακόμα και σε μικρό μέγεθος. Αν ένα ινομύωμα έχει αναπτυχθεί στο εσωτερικό της μήτρας και πιέζει τον βλεννογόνο της τότε θα εμφανιστεί αιμορραγία. Αυτή τώρα μπορεί να εμφανιστεί είτε σαν μια παρατεταμένη περίοδος είτε να εμφανιστεί οποιαδήποτε στιγμή κατά την διάρκεια του κύκλου.

Ένα άλλο σύμπτωμα που μπορεί να εμφανιστεί είναι ο πόνος. Ανάλογα με την θέση του ινομυώματος ο πόνος μπορεί να είναι έντονος κατά την περίοδο, κατά την επαφή ή να είναι συνεχής.

Τα ινομυώματα πέρα από αυτά τα συμπτώματα μπορούν να προκαλέσουν και φαινόμενα πίεσης γειτονικών οργάνων. Έτσι αν πιέζουν το έντερο θα εμφανιστεί δυσκοιλιότητα, αν πιέζουν την ουροδόχο κύστη θα εμφανιστεί συχνουρία. Πιο σοβαρή είναι η κατάσταση όταν πιέσουν αγγεία οπότε θα προκαλέσουν στάση του αίματος ή και θρομβοφλεβίτιδα, κίνδυνο για τους νεφρούς εάν πιέσουν τον ουρητήρα. Αυτό που έχει σημασία λοιπόν δεν είναι το μέγεθος τόσο όσο η θέση του ινομυώματος. Η κατάσταση βέβαια αλλάζει όταν τα ινομυώματα είναι περισσότερα του ενός ή παραμεληθούν οπότε μπορεί να καταλάβουν όλο τον χώρο της πυέλου. Θα μπορούσαμε να συνοψίσουμε λοιπόν σε μερικές ερωτήσεις που πιστεύω ότι θα καλύψουν αρκετές από τις απορίες που πιθανόν να έχετε για τα ινομυώματα.

Υπάρχουν εξετάσεις που θα μπορούσε να κάνει κανείς για να προλάβει τα ινομυώματα;

Εξέταση διαγνωστική που να καθορίζει το αν κάποια γυναίκα θα αναπτύξει ινομυώματα κατά την διάρκεια της ζωής της δεν υπάρχει. Σημαντικό ρόλο φαίνεται να έχει το οικογενειακό ιστορικό. Εάν η μητέρα έχει εμφανίσει ινομύωμα υπάρχει πιθανότητα να εμφανίσουν και οι επόμενες γενιές. Διάφορες μελέτες έχουν δείξει ότι υπάρχει συσχέτιση μεταξύ κάποιων ορμονών αλλά και αυξητικών παραγόντων του οργανισμού με την ανάπτυξη των ινομυωμάτων χωρίς όμως να έχει καθοριστεί ακόμη ποια είναι η γενεσιουργός αιτία. Προστατευτικά δρουν η εγκυμοσύνη και ο θηλασμός.

Ποιος είναι ο έλεγχος που πρέπει να γίνεται;

Κατά τον ετήσιο έλεγχο θα πρέπει να εκτελείται και ένα υπερηχογράφημα είτε κοιλιακό είτε κολπικό. Το κολπικό υπερηχογράφημα θεωρείται ευκρινέστερο και πιο διαγνωστικό για τον έλεγχο της πυέλου αλλά εφόσον δεν υπάρχει η δυνατότητα αυτή μπορεί να γίνει και από την κοιλιά παρά να μην γίνει καθόλου. Η γυναικολογική εξέταση πολλές φορές μπορεί να αποδειχθεί 100% διαγνωστική ακόμα και αν δεν υπάρχει δυνατότητα υπερηχογραφήματος εφόσον όμως είναι δυνατή η ψηλάφηση της πυέλου από τον γιατρό. Καλό είναι κάποιες καταστάσεις να αντιμετωπίζονται πριν δημιουργήσουν προβλήματα για τον οργανισμό. Θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι το τεστ Παπανικολάου αφορά μόνο τον έλεγχο των κυττάρων που λαμβάνονται από τον τράχηλο της μήτρας. Σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί πλήρη γυναικολογικό έλεγχο.

Αν βρεθεί ένα ινομύωμα τι πρέπει να γίνει;

Ο γιατρός αφού διαπιστώσει το μέγεθος και την θέση του ινομυώματος θα προτείνει την καλύτερη δυνατή λύση. Μην απορείτε αν ένα ινομύωμα το οποίο είναι μικρό σε μέγεθος θα πρέπει να χειρουργηθεί άμεσα εφόσον προκαλεί σοβαρά συμπτώματα ή, αντίθετα, αν ένα μεγάλο ινομύωμα δεν απαιτεί άμεσα χειρουργείο εφόσον δεν δημιουργεί προβλήματα. Θα πρέπει να γνωρίζετε όμως ότι η αντιμετώπιση εξαρτάται όχι μόνο από την συμπτωματολογία αλλά και από την ηλικία. Πρωτεύοντα ρόλο στην αντιμετώπιση των ινομυωμάτων παίζουν η επιθυμία δημιουργίας οικογένειας, η πρόληψη αποβολών και οι αιμορραγίες οι οποίες θέτουν σε κίνδυνο την ζωή.

Τα ινομυώματα επηρεάζουν την γονιμότητα;

Τα ινομυώματα μπορούν να επηρεάσουν την γονιμότητα. Μία γυναίκα η οποία έχει ινομύωμα μπορεί να αδυνατεί να συλλάβει ή να εμφανίσει αποβολή εφόσον συλλάβει. Η ηλικία της γυναίκας και η επιθυμία της να δημιουργήσει οικογένεια παίζουν πρωτεύοντα ρόλο στην απόφαση για την τελική αντιμετώπιση της κατάστασης αυτής.

Εάν εμφανιστεί αιμορραγία ή άλλο σύμπτωμα (πόνος, συχνουρία, δυσκοιλιότητα) τι πρέπει να γίνει;

Η εμφάνιση αιμορραγίας είναι σημάδι ότι η θέση του ινομυώματος επηρεάζει το ενδομήτριο ή ότι το μέγεθός του αυξήθηκε τόσο ώστε αν και αρχικά δεν προκαλούσε συμπτώματα τώρα να προκαλεί. Η αιμορραγία επηρεάζει την καθημερινή ζωή και την ψυχολογία μίας γυναίκας και μπορεί να αποβεί επικίνδυνη αν διαρκεί μεγάλο χρονικό διάστημα. Η ποσότητα του αίματος αν είναι μικρή δεν πρέπει να καθησυχάζει γιατί μακροχρόνια μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή αναιμία και επηρεασμό ζωτικών συστημάτων του οργανισμού. Τα ινομυώματα που προκαλούν συμπτώματα πρέπει να αφαιρούνται και μάλιστα άμεσα.

Υπάρχει φαρμακευτική θεραπεία;

Η φαρμακευτική θεραπεία αφορά σκευάσματα τα οποία μπορεί να μειώσουν το μέγεθος των ινομυωμάτων. Τα ινομυώματα δεν εξαφανίζονται με τα φάρμακα. Τα χρησιμοποιούμε περισσότερο για να βελτιώσουμε τις συνθήκες κάτω από τις οποίες θα πραγματοποιηθεί μία χειρουργική επέμβαση αφαίρεσής τους. Το ρομποτικό σύστημα που έχουμε πλέον στην διάθεσή μας μας δίνει την δυνατότητα να περιορίζουμε την έκταση της επέμβασης με αποτέλεσμα ακόμα λιγότερη ταλαιπωρία των ιστών. Επίσης λόγω της ακρίβειας των κινήσεων και της υψηλής μεγέθυνσης μας επιτρέπει να χρησιμοποιούμε την λιγότερη δυνατή ποσότητα αερίου που χρειαζόμαστε για να πραγματοποιήσουμε την επέμβαση με αποτέλεσμα να μειώνεται και το επίπεδο του πόνου που το ίδιο το αέριο προκαλεί. Το σημαντικότερο όμως για την ασθενή είναι ότι δεν επιβαρύνεται με πολλά φάρμακα, έχει λιγότερο πόνο και την επόμενη ημέρα επιστρέφει στο σπίτι της.