Πριν αναλύσουμε τα αίτια μίας κολπίτιδας ας σταθούμε λίγο στον κόλπο. Ο κόλπος είναι ανατομικά ένας σωληνοειδής σχηματισμός ο οποίος καλύπτεται από πολύστιβο πλακώδες επιθήλιό. Το επιθήλιο αυτό ουσιαστικά είναι στιβάδες κυττάρων, η μία επάνω στην άλλη, που δημιουργούν ένα φράγμα ώστε τίποτα να μην μπορεί να περάσει στο εσωτερικό του οργανισμού. Είναι το ύφασμα που καλύπτει την επιφάνεια του κόλπου. Είναι παρόμοιο με το επιθήλιο που αποτελεί την επιδερμίδα μας, αλλά με μίε σημαντική διαφορά. Υφίσταται ορμονικές αλλαγές ανάλογα με την φάση του κύκλου την οποία διανύει η γυναίκα. Έχει δηλαδή, άλλη εμφάνιση πριν την ωορρηξία και άλλη μετά από αυτήν. Η αλλαγή αυτή στην εμφάνιση των κυττάρων του επιθηλίου οφείλεται στις ορμόνες του φύλου (Οιστραδιόλη, Προγεστερόνη). Αυτές τις μεταβολές παρατήρησε πρώτος ο Γ. Παπανικολάου και αυτές τις μεταβολές ελέγχουμε με το τεστ που φέρει το όνομά του.
Άλλη μία ομοιότητα των κυττάρων που αποτελούν το επιθήλιο του κόλπου με την επιδερμίδα είναι ότι και τα δύο είναι αποικισμένα από πλήθος μικροοργανισμών που αποτελούν την λεγόμενη φυσιολογική χλωρίδα. Στην φυσιολογική χλωρίδα του κόλπου ανήκουν βακτήρια, κόκκοι (σταφυλόκοκκος, στρεπτόκοκκος) και το κολποβακτηρίδιο. Το τελευταίο είναι ένα πολύ σημαντικό μέλος της χλωρίδας του κόλπου. Θα το δείτε να αναφέρεται και σαν βακτηρίδιο Dordelein. Χάρη στην δράση του διατηρείται το pH του κόλπου σταθερό κάτω από 4,5. Είναι δηλαδή όξινο και άρα εχθρικό για τα παθογόνα μικρόβια που θα ήθελαν να εγκατασταθούν στον κόλπο. Έτσι τα οιστρογόνα, οι αλλαγές των κυττάρων στην διάρκεια του κύκλου και το κολποβακτηρίδιο δρουν ευεργετικά για τον κόλπο εμποδίζοντας κάθε επίδοξο εισβολέα.
Εάν η φυσιολογική χλωρίδα διαταραχτεί τότε δημιουργείται περιβάλλον ευνοϊκό για λοίμωξη. Τα αίτια που μπορούν να διαταράξουν την χλωρίδα είναι:
- υγρασία σε συνδυασμό με αυξημένη θερμοκρασία (κοινώς όχι πολύ στενά παντελόνια)
- χρήση φαρμάκων
- μκρόβιο από τον σύντροφο, ξένα σώματα
- αντισηπτικά
- επεμβάσεις στον κόλπο ή στον τράχηλο
Τα συχνότερα αίτια που προκαλούν κολπίτιδα είναι η γνωστή στις περισσότερες γυναίκες Gadnerella (αιμόφιλος του κόλπου), ο Στρεπτόκοκκος, ο Σταφυλόκοκκος, είδη μυκήτων (πιο συχνή η candida albicans), η Τριχομονάδα, το Μυκόπλασμα, το Ουρεόπλασμα. Μορφή κολπίτιδας είναι και η προσβολή από έρπητα αλλά διαφέρει η αντιμετώπιση. Θα σας παραξενεύει ίσως το γεγονός ότι οι ίδιοι κόκκοι που ανήκουν στην φυσιολογική χλωρίδα προκαλούν και κολπίτιδα. Τόσο ο Στρεπτόκοκκος όσο και ο Σταφυλόκοκκος είναι μικροοργανισμοί που κάθονται ήσυχοι μέχρι να τους δοθεί ευκαιρία να μας βλάψουν. Είναι οι ίδιοι που προκαλούν λοιμώξεις του δέρματος μετά από:
- ξύρισμα μίας περιοχής
- αποτρίχωση
- τραυματισμό
- χρήση ταμπόν. Το ταμπόν είναι απόλυτα ασφαλές αλλά πρέπει μετά από λίγες ώρες να αφαιρείται και να τοποθετείτε καινούργιο. Αν παραμείνει πολλές ώρες μπορεί να προκαλέσει λοίμωξη από σταφυλόκοκκο ή στρεπτόκοκκο η οόία μπορεί να γίνει συστηματική δηλαδή με υψηλό πυρετό.
- χρήση αντισηπτικών
Για την διάγνωση του αιτίου γίνεται μία καλλιέργεια κολπικού υγρού. Σε αυτήν, μετά από λίγα 24ωρα, βρίσκουμε και αναγνωρίζουμε την φυσιολογική χλωρίδα αλλά και το παθογόνο αίτιο το οποίο προκάλεσε το πρόβλημα. Ταυτόχρονα γίνεται και το λεγόμενο αντιβιόγραμμα με το οποίο βλέπουμε αν το παθογόνο μικρόβιο είναι ευαίσθητο στα συνήθη αντιβιοτικά. Το Μυκόπλασμα αλλά και οι Μύκητες δεν αναπτύσσουν αντοχή στα αντιβιοτικά.
Η θεραπεία και η διάρκεια της θεραπείας καθορίζεται από τον μικροοργανισμό. Συνήθως προτείνουμε επανάληψη της καλλιέργειας μετά το τέλος της θεραπείας ώστε να βεβαιωθούμε ότι πέτυχε τον στόχο της. Φυσικά την ίδια θεραπεία θα πρέπει να ακολουθήσει και ο σύντροφος. Στο διάστημα που διαρκεί η θεραπεία, καλό είναι να αποφεύγετε τις επαφές.
