Τα ποσοστά των Καισαρικών Τομών Παγκοσμίως έχουν αυξηθεί. Η συζήτηση που γίνεται πάνω στο θέμα αυτό ελάχιστα μπορεί να αποδώσει γιατί ο τοκετός σαν διαδικασία έχει μία ιδιαιτερότητα. H ιδιαιτερότητα αυτή είναι ότι τις συνθήκες κάτω από τις οποίες θα συμβεί δεν μπορεί να τις καθορίσει ούτε ο γιατρός ούτε η Μαία. Δεν πρόκειται για μία Ιατρική πράξη που μπορεί να οργανωθεί όπως π.χ. συμβαίνει σε οποιαδήποτε χειρουργική επέμβαση ή διαγνωστική διαδικασία. Πρόκειται για μία φυσιολογική διαδικασία η οποία όμως πολλές φορές δεν εξελίσσεται όπως το επιθυμούμε. Οι συνθήκες λοιπόν καθορίζονται από:
- Την παθολογία της μητέρας: νοσήματα πριν την εγκυμοσύνη ή καταστάσεις που θα εμφανιστούν στην εγκυμοσύνη (υπερτασική νόσος, σακχαρώδης διαβήτης που εμφανίζει επιπλοκές, έρπης ή HPV γεννητικών οργάνων, μεγάλη μυωπία, προηγούμενα χειρουργεία, χρόνια νοσήματα)
- Την θέση του εμβρύου: λάθος προβολή, λάθος σχήμα. Δίδυμη ή πολύδυμη κύηση
- Την εικόνα του εμβρύου: αλλοίωση της καρδιακής συχνότητας του εμβρύου την ώρα του φυσιολογικού τοκετού, έμβρυο με εικόνα καθυστέρησης της ανάπτυξης, πρόωρο έμβρυο, μεγάλο έμβρυο που αδυνατεί να εξέλθει με φυσιολογικό τρόπο.
- Την παθολογία πλακούντα, ομφαλίου λώρου: περιτυλίξεις του λώρου που δεν επιτρέπουν την έξοδο του εμβρύου (όχι όλες), πλακούντας που λόγω της θέσης του αποκολλάται και αιμορραγεί, πρόωρη αποκόλληση του πλακούντα (πριν την ώρα του), πρόπτωση του λώρου (έξοδος του λώρου πριν από το έμβρυο).
Στην αύξηση των ποσοστών των Καισαρικών Τομών συνέβαλε, όσο και αν σας φανεί παράξενο αυτό, η σύγχρονη τεχνολογία. Η ηλεκτρονική πλέον παρακολούθηση του εμβρύου (υπερηχογραφήματα, doppler αιμάτωσης, δυνατότητα διάγνωσης προβλημάτων που δεν μπορούσαν να διαγνωστούν παλαιότερα παρά μόνο μετά τον τοκετό, καρδιοτοκογραφική παρακολούθηση του εμβρύου που "πιάνει" και την παραμικρή δυσπραγία του παιδιού) οδήγησαν σε αύξηση των περιπτώσεων καισαρικών τομών. Η ανεύρεση προβλήματος είτε από την μητέρα είτε από το παιδί μπορεί να θεωρηθεί πρόσθετος παράγοντας κινδύνου κατά την διάρκεια του φυσιολογικού τοκετού που μπορεί να προκαλέσει αύξηση της νεογνικής νοσηρότητας και θνησιμότητας.
Άλλοι παράγοντες που οδήγησαν σε αύξηση των καισαρικών τομών είναι:
- η ελάχιστη έως ανύπαρκτη πλέον χρησιμοποίηση των εμβρυουλκών (οι περίφημες κουτάλες)
- ουσιαστική κατάργηση των μετασχηματισμών (πλέον μόνο βιβλιογραφικά περιγράφονται)
- οι μελέτες που έδειξαν ότι τα πρόωρα που γεννιούνται με καισαρική τομή έχουν καλύτερες πιθανότητες
- η ηλικία που επιλέγουν πλέον και οι Έλληνες για τεκνοποίηση
Άς τα αναλύσουμε αυτά ένα προς ένα. Καταρχήν οι εμβρυουλκοί, ένα εργαλείο απαραίτητο για τους μαιευτήρες παλαιότερων εποχών, πλέον αποτελεί σχεδόν παρελθόν. Εφαρμόζεται ακόμη σε κάποια Κέντρα κυρίως του Εξωτερικού σε περιπτώσεις αδυναμίας εξόδου της κεφαλής του εμβρύου ή των γλουτών του από ένα στενό κόλπο. Παλαιότερα η χρήση τους ήταν πολύ συχνή. Βέβαια συμβόλιζε και μία άλλη εποχή κατά την οποία και οι πολλαπλάσιοι τοκετοί που λάμβαναν χώρα είχαν ένα αποδεκτό ποσοστό απωλειών παιδιών (γεγονός ανεκτό και από τον πληθυσμό) και η χρήση των εμβρυουλκών προκαλούσε βλάβες και κακώσεις σε κάποιο ποσοστό παιδιών το οποίο επίσης ήταν ανεκτό από τον πληθυσμό. Οι εποχές άλλαξαν, οι κυήσεις μειώθηκαν, η απόφαση για μία εγκυμοσύνη αποτελεί πλέον γεγονός τεράστιας σημασίας για τους Έλληνες, η ηλικία απόκτησης παιδιού αυξήθηκε τουλάχιστον κατά μία δεκαετία. Όλα αυτά κατέστησαν την απόκτηση ενός παιδόύ ιδανική διαδικασία και την γέννησή του υπερπολύτιμη. Αυτά τα γεγονότα σε συνδυασμό με την βελτίωση των χειρουργικών τεχνικών (καταργήθηκαν οι κάθετες κοιλιακές τομές), της αναισθησίας, της προ- και μετεγχειρητικής πορείας άλλαξαν τα ποσοστά ασφάλειας. Με το πέρασμα των χρόνων, η ασφάλεια της Καισαρικής Τομής αποδείχθηκε υψηλότερη από την ασφάλεια της χρήσης εμβρυουλκών και μετασχηματισμών. Τα μόνα μέσα που διέθετε ένας γιατρός ή μία Μαία για να "βοηθήσει" στην γέννα περνούν σταδιακά σε αχρηστία.
Οι μετασχηματισμοί (εσωτερικοί και εξωτερικοί) ήταν και αυτοί πολύ διαδεδομένοι στο παρελθόν. Οι γιατροί και οι Μαίες με τα χέρια προσπαθούσαν να αλλάξουν το σχήμα του εμβρύου αν διαπίστωναν με την ψηλάφηση ότι ήταν σε λάθος θέση και δεν θα μπορούσε να γεννηθεί. Η προσπάθεια αυτή γινόταν εξωτερικά από την κοιλιά και εσωτερικά (καταλαβαίνετε πώς) με αποτελέσματα όχι πάντα ευχάριστα για την μητέρα και το παιδί. Πλέον αναφέρονται μόνο στα βιβλία και μπορεί να εφαρμοστούν ίσως στην περίπτωση που η έγκυος βρίσκεται μόνη της σε ένα μέρος χωρίς άλλη βοήθεια ή και σε Χώρες που δυστυχώς δεν διαθέτουν τις δικές μας ανέσεις.
Σε περίπτωση προωρότητας, γίνεται εύκολα κατανοητό ότι ένα παιδί που δεν έχει ακόμα ολοκληρώσει την ανάπτυξή του στο σώμα της μητέρας του έχει μικρότερες οργανικές αντοχές ώστε να αντέξει το stress ενός φυσιολογικού τοκετού. Η γέννησή του με καισαρική τομή εαποδείχθηκε ότι δεν το ταλαιπωρεί καθόλου σαν οργανισμό οπότε και αναπτύσσεται καλύτερα και έχει πολύ καλές προοπτικές να αναπτυχθεί φυσιολογικά.
Η αύξηση του μέσου όρου των ηλικιών που ένα ζευγάρι αποφασίζει να αποκτήσει παιδί κάποτε αποτελούσε θέμα συζήτησης στα Ιατρικά Συνέδρια του εξωτερικού. Πλέον εδώ και αρκετά χρόνια αποτελεί και ελληνική πραγματικότητα. Τα δεδομένα άλλαξαν την τελευταία κυρίως δεκαετία. Η σύγχρονη πραγματικότητα, που επιβάλλει στους ανθρώπους να εστιάζουν στους επαγγελματικούς στόχους και να τους θεωρούν πρωτεύοντες υποβαθμίζοντας έτσι την προσωπική και οικογενειακή ζωή, δημιούργησε σταδιακά το πρότυπο του ανθρώπου που αφοσιώνεται στην καριέρα και στην επίτευξη υψηλών στόχων. Το αποτέλεσμα είναι να υπάρχουν στην εποχή μας πολλά ζευγάρια που λόγω ηλικίας πλέον αδυνατούν να επιτύχουν μία εγκυμοσύνη και καταφεύγουν σε Κέντρα Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής ή το επιτυγχάνουν αλλά σε ηλικίες που σχετίζονται με αυξημένη εμφάνιση παθολογικών καταστάσεων της κύησης. Ταυτόχρονα παρατηρείται μεγάλη μείωση του αριθμού των γεννήσεων στον Ελληνικό πληθυσμό παρά την αύξηση τόσο των εισοδημάτων όσο και του πλουτισμού την τελευταία 20ετία. Οι Έλληνες διαπιστώσαμε σχετικά απότομα ότι ένα παιδί απαιτεί πολλά έξοδα και πολλές ευθύνες. Τα ποσοστά οικογενειών με ένα παιδί αυξήθηκαν κατά πολύ και μοιραία επέρχεται μείωση του ποσοστού νέων ανθρώπων στην κοινωνία μας και γήρανση του πληθυσμού. Όλοι αυτοί οι παράγοντες οδήγησαν στην αντίληψη της "πολύτιμης κύησης", της κύησης που μετατράπηκε σε στόχο ζωής ενώ πριν 20 χρόνια ήταν απλά η φυσική εξέλιξη στην ζωή μας. Οι Μαιευτήρες παντού στον κόσμο πλέον, ειδικά στον Δυτικό Κόσμο που βιώνει συνολικά το ίδιο πρόβλημα υπογεννητικότητας, βρίσκονται μπροστά στο δίλημμα του εάν πρέπει ή δεν πρέπει να γίνονται παραπάνω χειρισμοί στην διάρκεια του τοκετού που μπορεί τελικά να μην επιφέρουν αποτέλεσμα αλλά αντίθετα να αυξήσουν τον κίνδυνο ταλαιπωρίας και κακώσεων μητέρας και παιδιού ή εάν με την παραμικρή εικόνα δυσπραγίας του εμβρύου πρέπει να προχωρούν σε καισαρική τομή.
Εάν το ρίσκο επιτύχει, η ικανοποίηση είναι παροδική μέχρι την επόμενη ανάλογη περίπτωση δύσκολου τοκετού. Εάν αποτύχει θα βρεθούν κατηγορούμενοι ότι υπερέβαλαν εαυτό στην πίστη τους στον φυσιολογικό τοκετό. Εάν προχωρήσουν σε καισαρική τομή θα βρεθούν κατηγορούμενοι ότι δεν προσπάθησαν αρκετά. Αυτό, δεν συμβαίνει μόνο στην Ελλάδα, συμβαίνει παντού στον δυτικό Κόσμο. Υπάρχουν χώρες που δηλώνουν ποσοστά καισαρικών τομών έως 25% αλλά με αρκετά μεγάλα Μαιευτήρια να ξεπερνούν σε ποσοστά το 60% (Αγγλία με Δημόσιο σύστημα Υγείας κλπ).
Στο δίλημμα αυτό δεν θα βρεθεί λύση άμεσα. Αυτό που έχει πρωτεύουσα σημασία είναι:
- η υγεία της μητέρας
- η υγεία του παιδιού
- η μη οργανική ταλαιπωρία του παιδιού στον τοκετό με πιθανές επιπτώσεις στην ανάπτυξή του στο μέλλον
Η νεογνική θνησιμότητα στην χώρα μας από το 1999 έως το 2006 παρουσιάζει μείωση έως και 50% (Υγειονομικός Χάρτης) στα ήδη χαμηλά ποσοστά που έχουμε σαν χώρα, κάτι που αποτελεί την επιβεβαίωση ότι κινούμαστε σε σωστό δρόμο παρά τις όποιες αντιρρήσεις. Δεν είναι σωστό όλοι να απολογούμαστε για περιστατικά που αφορούν κάποιους γιατρούς με συγκεκριμένες συμπεριφορές.
Σημασία έχει ότι ο Υγειονομικός Χάρτης δεν αναφέρει τους πληθυσμούς ανά προέλευση κάτι που έιναι λάθος. Όλες οι στατιστικές αναλύσεις που προέρχονται από τις ΗΠΑ και τις χώρες με ανομοιογενή πληθυσμό και αποτελούν πρότυπο αναλύσεων για όλη την Ευρώπη αναφέρονται απαραίτητα ανά ανθρώπινη φυλή ή χώρα προέλευσης όχι για λόγους διακρίσεων αλλά για τον εντοπισμό βλαπτικών παραγόντων που επιδρούν ανά φυλή ή λαό και βοηθούν στον εντοπισμό τους. Ένα παράδειγμα είναι ότι η Λευκή φυλή έχει υπερδιπλάσια ποσοστά εμφάνισης καρκίνου του μαστού από την Μαύρη φυλή. Δεν μπορούμε να αγνοούμε στα στατιστικά μας στοιχεία το 1,500,000 περίπου των μεταναστών στην χώρα μας και απλά να τους συμπεριλαμβάνουμε στο σύνολο του πληθυσμού. Έτσι δεν γνωρίζουμε ποια είναι τα πραγματικά ποσοστά περιγεννητικής θνησιμότητας στην χώρα μας και κατά πόσο μεταβλήθηκαν σε σχέση με το παρελθόν. Ούτε μπορούμε να δεχτούμε ότι η στατιστική ανάλυση του Υγειονομικού Χάρτη αφορά αποκλειστικά τον Ελληνικό πληθυσμό. Είναι σαν να δεχόμαστε ότι οι άνθρωποι αυτοί που επίσης ζουν στη χώρα μας δεν γεννούν ποτέ.
